Pagina 23 van: Glas in Beeld #4 – september 2021
23www.glasinbeeld.nl
VEiliGHEiD En WElZiJn
SAMEN INVULLEN
INVENTARISATIE EN EVALUATIE
Na een ongeval met meldplicht zal vrijwel
altijd als eerste door de inspectie van
sociale zaken en werkgelegenheid (de
arbeidsinspectie) worden gevraagd naar
het document Inventarisatie en evaluatie
van risico’s (RI&E). Dit document dient dan
ook in elke organisatie aanwezig te zijn.
Elke werkgever en werknemer behoort in
ieder geval te weten dat dit document er
is en waar ze dit document kunnen vinden.
Het document moet ook actueel en up to
date zijn. Met een RI&E-document dat
twintig jaar geleden eens door een
externe arbodienst is opgesteld kom je
dus niet weg. De RI&E moet ook compleet
zijn, dus alle gevaren en bijbehorende
risico’s dienen hierin beschreven en
beoordeeld te zijn.
Daarbij maakt de grootte van het bedrijf
een verschil: een bedrijf met minder dan
25 medewerkers in dienst kan gebruik
maken van de branche RI&E. In dat geval
is toetsing door een kerndeskundige niet
verplicht. Voor grotere bedrijven is dat wel
het geval.
In de RI&E moeten de gevaren worden
geïnventariseerd en geëvalueerd die
werknemers lopen bij uitvoering van hun
arbeid en de bijbehorende risico’s worden
ingeschat. Een simpel voorbeeld: een
leeuw is een gevaarlijk dier. Kom je een
leeuw tegen in de vrije natuur, dan is er
een grote kans dat je aangevallen wordt
en dan zijn de gevolgen waarschijnlijk zeer
ernstig. Kom je een leeuw tegen in de
dierentuin, dan is de kans nihil dat je
wordt aangevallen en zijn er dus ook geen
gevolgen. Het gevaar is de leeuw, het
risico is de kans om aangevallen te worden
maal het effect van deze aanval.
Wanneer we maatregelen nemen, nemen
de risico’s op bepaalde gevaren af – zoals
het afschermen van de leeuw in een
dierentuin met hekken en goten. Dat is
ook het doel van het plan van aanpak. Dit
plan van aanpak maakt deel uit van de
RI&E en beschrijft welke maatregelen
worden genomen om de risico’s op
gevaren te verkleinen of idealiter helemaal
weg te nemen.
THEAMA’S RI&E
Wie stelt de RI&E en het bijbehorend plan
van aanpak op? In principe mag je dit zelf
doen, maar ik adviseer altijd hierbij
preventiemedewerker(s) te betrekken (de
deskundige persoon/werknemer uit
hoofdstuk 3, artikel 13). Dit kun je ook zelf
zijn, zowel werkgever als preventiemede-
werker. Bij twijfel kun je er ook nog altijd
een arbodeskundige bij betrekken.
De volgende thema’s komen in een RI&E
aanbod:
• Werk & Rusttijden
• Werkdruk & Welzijn
• Fysieke belasting
• Fysische belasting (bijvoorbeeld geluid,
trillingen)
• Biologische factoren (denk aan legio-
nella)
• Psychosociale arbeidsbelasting (alleen
werken, agressie, discriminatie)
• Klimaat, verlichting & geluid
• Gevaarlijke stoffen
• Arbeidsmiddelen (hijs en hefmiddelen,
machines)
• Persoonlijke beschermingsmiddelen
(PBM’s)
• Besloten ruimte
• Bedrijfshulpverlening
Als er aanleiding is om bepaalde thema’s
verder te verdiepen, wordt dit een
verdiepende RI&E genoemd. Dat gebeurt
bijvoorbeeld wanneer er relatief veel uitval
voorkomt bij medewerkers aan een
bepaalde productielijn. Het is dan
streamer
Werkplek buigmachine zonder (boven) en met maatregelen
tegen fysieke klachten (onder).
raadzaam om een verdiepende RI&E uit te
voeren op fysieke belasting aan die lijn. Zo
kun je ook op gevaarlijke stoffen of op
fysische factoren, zoals geluid(overlast),
een verdiepende RI&E uitvoeren.
WERKPLEK BUIGER
Hoe we invulling geven aan een thema in
de RI&E zal ik concretiseren met een
uitgewerkt voorbeeld over fysieke
belasting op de werkplek buiger. Inventa-
riseer in je bedrijf welke vormen van
fysieke belasting voorkomen bij de
uitvoerende werkzaamheden voor
bijvoorbeeld de werkplek aan de buigma-
chine. Als eerste moeten we de mogelijke
gevaren en gevolgen ten aanzien van
fysieke belasting inventariseren. Het
gevaar is ‘Langdurig staan’. Mogelijke
gevolgen kunnen zijn: lage rugklachten,
pijnlijke gewrichten (heupen, knieën en
voeten) en een verslechterde doorbloe-
ding van het beenspierweefsel door het
continu aanspannen van de beenspieren.
Dit kan op de lange termijn tot blijvende
schade leiden bij de medewerker.
Stap twee is evalueren. Beoordeel hoe
lang en hoe vaak de medewerker stilstaat
achter de buigmachine. Is dit twee, vier of
misschien zelfs acht uur per dag? Eén, drie
of vijf dagen in de week? En hoe vaak per
maand of in een jaar? Dit bepaalt hoe
groot de kans is dat de medewerker
daadwerkelijk schade zal oplopen als
gevolg van het langdurig staan achter de
buiger én hoe ernstig de schade kan zijn.
WEGINGSMETHODIEK
Vervolgens wordt de wegingsmethodiek
van Fine & Kinney veel gebruikt. Deze is
als volgt opgebouwd: Risico = Kans x
Blootstelling x Ernst (R = K x B x E).
K: kansfactor geeft de verwachting weer
dat het gevaar zich voordoet
B: blootstellingsfactor is de blootstellings-
duur aan het gevaar
E: ernstfactor bepaalt de mogelijke schade
en gevolgen van het gevaar
Stel, de medewerker in ons voorbeeld
staat acht uur per dag achter de buiger stil
en komt niet van zijn plek af. De kans op
het gevaar, langdurig aanspannen van de
spieren, is groot (K=10). Hij doet dit
dagelijks tijdens zijn werkuren (blootstel-
ling B=6). Vervolgens schatten we de ernst
van het gevaar in. In dit geval verwachten
we dat E = belangrijk arbeidsverzuim. Het
is te verwachten dat de medewerker op
de lange termijn, wanneer er niets wijzigt
aan zijn arbeidsomstandigheden, steeds
vaker last gaat krijgen van zijn onderrug
en gewrichten. E=3 derhalve.
22-23-24-25_veiligwerken.indd 23 06-09-21 16:43